Το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος ανασχετικός παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης

Το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος ανασχετικός παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης

 

Ημερομηνία δημοσίευσης: 22/11/2009

Του ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Στις 11.11.09 ο Χ. Αλμούνια, αρμόδιος Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δημόσια οικονομικά των κρατών-μελών, ανακοίνωσε ότι 4 από τα 5 κράτη για τα οποία τον Απρίλιο του 2009 είχε κινηθεί η διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος, πήραν παράταση για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματός τους κάτω από το 3% μέχρι το 2013 (η Γαλλία και η Ισπανία), το 2014 (η Ιρλανδία) και το 2014/15(το Ηνωμένο Βασίλειο). Η παράταση δόθηκε διότι κρίθηκε ότι έλαβαν αποτελεσματικά μέτρα εντός του 2009 για τη μείωση του ελλείμματός τους. Για άλλα κράτη, τα οποία έχουν υψηλό δημόσιο έλλειμμα, αλλά για τα οποία δεν είχε κινηθεί η διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος, προτάθηκε να μειώσουν το δημόσιο έλλειμμά τους κάτω από το 3% του ΑΕΠ μέχρι το 2012 ή το 2013.

Στην Ελλάδα δεν δόθηκε παράταση διότι κρίθηκε ότι δεν έλαβε αποτελεσματικά μέτρα για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματός της το 2009, με αποτέλεσμα να αναθεωρούνται συνεχώς προς τα άνω το δημόσιο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος. Το αν και ποια παράταση θα δοθεί στη χώρα μας και αν θα τεθεί σε στενή παρακολούθηση του ελλείμματός της, θα εξαρτηθεί από το αν και κατά πόσο το τριετές πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης που θα καταθέσει η κυβέρνηση στην Ε.Ε. στα τέλη Ιανουαρίου θα κριθεί ότι περιέχει πειστικά μέτρα για τη μείωση του.

Ένα εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι σε τι διαφέρουν τα αναθεωρημένα δημοσιονομικά στοιχεία της χώρας μας, σε σχέση με τα αντίστοιχα των τεσσάρων κρατών που προαναφέρθηκαν και τα οποία πήραν παράταση για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματός τους; Πριν απαντήσουμε στο ερώτημα θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι κύριοι υπεύθυνοι για την αναθεώρηση των στοιχείων της χώρας είναι ο υπουργός και οι υφυπουργοί Οικονομίας και Οικονομικών της προηγούμενης κυβέρνησης, εξαιτίας της αναποτελεσματικότητας της πολιτικής που εφάρμοσαν. Ειδικά για τα στοιχεία που δόθηκαν στην Ε.Ε. για το έτος 2009 ένα μέρος της ευθύνης φέρουν και ο σημερινός υπουργός και υφυπουργός Οικονομικών, στον βαθμό που (α) επιβάρυναν το έλλειμμα του 2009 με δαπάνες που δεν προβλέπονταν στον προϋπολογισμό του έτους αυτού και (β) ανέστειλαν ή ακύρωσαν θεσμοθετημένα μέτρα που θα απέφεραν έσοδα.

Με βάση τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 3.11.09 για τις εκτιμήσεις της των οικονομικών μεγεθών των κρατών-μελών της Ε.Ε. το έτος 2009 και τις προβλέψεις της για τα έτη 2010 και 2011, δίνουμε στον Πίνακα που ακολουθεί για τη χώρα μας, την Ιρλανδία, την Ισπανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ε.Ε. των 27 μελών (Ε.Ε.27) ως σύνολο: στο πρώτο μέρος του το δημόσιο χρέος, στο δεύτερο τις δαπάνες για τόκους του δημόσιου χρέους και στο τρίτο το δημόσιο έλλειμμα τα έτη που προαναφέρθηκαν (όλες οι προβλέψεις δίνονται ως ποσοστά του ΑΕΠ και έχουν γίνει με βάση τα μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσής τους δεδομένα. Στα βαθμό που θα έχουν αποτελέσματα οι πολιτικές που θα εφαρμοστούν, οι προβλέψεις αυτές θα αναπροσαρμοστούν).

Πίνακας

Δημόσιο χρέος τόκοι δημοσίου χρέους και δημόσιο

έλλειμμα ως ποσοστά του ΑΕΠ σε 5 κράτη - μέλη

και στην Ε.Ε. 27 ως σύνολο τα έτη 2009-2011

`Κράτη - μέλη`2009`2010`2011

Δημόσιο χρέος

`Ελλάδα`112,6`124,9`135,4

`Ιρλανδία`65,8`82,9`96,2

`Ισπανία`54,3`66,3`74,0`

`Γαλλία`76,1`82,5`87,6

`Ην. Βασίλειο`68,6`80,3`88,2

`Ε.Ε. 27`73,0`79,3`83,7

Τόκοι δημόσιου χρέους

`Ελλάδα`4,9`5,6`6,1

`Ιρλανδία`2,2`3,3`4,0

`Ισπανία`1,8`2,5`2,9

`Γαλλία`2,8`2,9`3,0

`Ην. Βασίλειο`1,9`2,7`3,0

`Ε.Ε. 27`2,8`3,0`3,2

Δημόσιο έλλειμμα

`Ελλάδα`-12,7`-12,2`-12,8

`Ιρλανδία`-12,5`-14,7`-14,7

`Ισπανία`-11,2`-10,1`-9,3

`Γαλλία`-8,3`-8,2`-7,7

`Ην. Βασίλειο`-12,1`-12,9`-11,1

`Ε.Ε. 27`-6,9`-7,5`-6,9

 

Από τον Πίνακα αυτό φαίνεται ότι, με βάση τις εκτιμήσεις και τις προβλέψεις της Eurostat, ως ποσοστά του ΑΕΠ και σε σχέση με τα άλλα 4 κράτη, η Ελλάδα έχει:

Το υψηλότερο δημόσιο χρέος και τα τρία έτη. Η σειρά των άλλων κρατών διαφέρει από το ένα έτος στο άλλο. Από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. το μόνο που έχει υψηλότερο δημόσιο χρέος από τα χώρα μας το 2009 είναι η Ιταλία. Το 2010 και 2011, όμως, η Ελλάδα θα έχει το υψηλότερο δημόσιο χρέος ανάμεσα στα 27 κράτη. Θα πρέπει, επιπλέον, να σημειωθεί εδώ ότι η διαφορά του δημόσιου χρέους της χώρας μας από το μέσο όρο της Ε.Ε.27 αυξάνεται συνεχώς και από 39,6 το 2009 θα εκτιναχθεί στις 51,7 εκατοστιαίες το 2011.

Τις υψηλότερες δαπάνες για τόκους του δημόσιου χρέους και τα 3 έτη και η διαφορά τους από τον μέσο όρο της Ε.Ε.27 αυξάνεται συνεχώς. Και τα τρία έτη οι δαπάνες αυτές είναι οι υψηλότερες ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. και, όπως είναι γνωστό, ένας παράγοντας που αυξάνει το δημόσιο έλλειμμα είναι οι τόκοι, ιδιαίτερα όταν τα επιτόκια με τα οποία δανείζεται μια χώρα, όπως συμβαίνει με τη χώρα μας, είναι υψηλά.

Το υψηλότερο δημόσιο έλλειμμα το 2009 και το δεύτερο υψηλότερο (μετά την Ιρλανδία) το 2010 και το 2011. Το έλλειμμα αυτό το 2009 είναι το υψηλότερο ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη, το 4ο υψηλότερο το 2010 και το 2ο υψηλότερο το 2011.

Από τα όσα προαναφέρθηκαν είναι προφανές ότι η Ελλάδα, εξαιτίας του δυσθεώρητου δημόσιου χρέους της και των τόκων για την εξυπηρέτησή του, βρίσκεται στη χειρότερη δημοσιονομική κατάσταση ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.27, γεγονός το οποίο αποτελεί ανασχετικό παράγοντα για την άσκηση αναπτυξιακής. Για τη μείωση του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους πρέπει άμεσα να ληφθούν γενναία μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής και τη εξάλειψη της σπατάλης. Στους επόμενους μήνες θα φανεί αν η κυβέρνηση διαθέτει την αναγκαία πολιτική βούληση για τη λήψη και με αυστηρότητα και συνέπεια εφαρμογή των μέτρων αυτών.

* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και